12 NOM-appartementen,
Accolade
Drachten
Gereed
2017
In het kort
In 2016 voerde Jorritsma Bouw voor Accolade in Drachten groot onderhoud uit aan 114 appartementen; deze portiekflats werden bovendien geïsoleerd en kregen zodoende een upgrade naar energielabel B. Binnen dezelfde opdracht valt een pilotproject van een portiekflat met twaalf appartementen, die in zijn geheel nul op de meter (NOM) moet worden. Begin 2017 starten we met de werkzaamheden.
Isolatie en zonnepanelen
Naast de spouwvulling, beglazing en isolatie van de beganegrondvloer die we bij de eerste 114 woningen toepasten, voorzien we de NOM-woningen rondom nog van een zestien cm dik isolatiepakket. Er komen zonnepanelen op het dak en op de voorgevel. De woningen worden all electric; er komt een nieuwe keuken in met o.a. een inductiekookplaat. We maakten samen met de installateur een voorstel, waaraan de architect nog enkele esthetische aspecten heeft toegevoegd.
Positief
Nadat de gemeente akkoord was met de plannen, organiseerde Accolade een bewonersdag om de huurders over de voortgang van de plannen te informeren. Het voorstel werd enthousiast ontvangen. Daarbij speelde mee dat de bewoners van de eerste 114 appartementen zeer positief waren over de manier waarop Jorritsma Bouw de werkzaamheden aan hun appartementen heeft opgepakt. Wij gaven tijdens deze middag toelichting over het energieverbruik en uitleg over de monitoringsapp. Het vergt van de bewoners ook een inspanning om tot een NOM-woning te komen.
Geen energierekening
Om het gebouw in zijn geheel nul op de meter te maken, wordt het ingepakt in een dikke laag isolatiemateriaal. Op het dak komen zonnepanelen en deze worden ook verwerkt in de gevel. Het gebouw krijgt daarmee een zeer fraaie en moderne uitstraling. De appartementen worden daarnaast voorzien van lucht-water-warmtepompen, die werken op de elektriciteit van de zonnepanelen. Ook de cv draait op deze pomp. Voor warm tapwater plaatsen we een 180 liter boilervat.
Per woning zal zo’n 4.500 kWh worden gegenereerd door de zonnepanelen. Daar zal ongeveer 2.000 kWh afgaan voor gebouwgebonden installaties als warmtapwater, warmtepomp en mechanische ventilatie. De bewoners krijgen een bundel van 2.500 kWh per jaar waar de bewoner het huishoudelijke verbruik mee kan verrekenen. Als ze daarbinnen blijven, “vervalt” de energierekening. Accolade heeft ervoor gekozen om de huur iets te verhogen.
Dat weegt echter ruimschoots op tegen het uitblijven van een energierekening. Bewoners die meer dan 2.500 kW per jaar verbruiken, krijgen wel aan het eind van het jaar een rekening voor de energie die ze ‘buiten de bundel’ hebben gebruikt.
Monitoren
Om het energieverbruik te monitoren heeft Jorritsma Bouw een app die d.m.v. de slimme meter in de meterkast de gegevens verzamelt. De app geeft inzicht in het verbruik van huishoudelijke apparatuur en de opwekking zonnepanelen aan zowel bewoners, Accolade als aannemer. Als er mensen buiten ‘het gemiddelde’ vallen, kan onze bewonersconsulente bij hen langsgaan om op te sporen waar een teveel aan energieverbruik door wordt veroorzaakt, en adviseren hoe dat kan worden opgelost. Deze dienst bieden we aan om Accolade te ontzorgen en om de mensen te helpen. Monitoring is daarnaast een middel om te controleren of alle installaties doen wat ze moeten doen, en dat er net zoveel energie wordt geleverd als we berekend hebben. Eventuele manco’s of storingen komen meteen aan het licht, zodat we daar direct op kunnen inspringen.
Bewonersbegeleiding
De bewoners van deze flat zijn veelal oudere mensen. Sommigen van hen zijn al in de flat komen wonen toen er nog kolen werden gestookt. Ze zijn blij met de verbeteringen aan hun woning. Tegelijkertijd zijn ze benieuwd hoe al deze nieuwe techniek in de praktijk zal uitpakken. Samen met Accolade nemen we hen zo goed mogelijk mee in het proces. Zo is er voor de bewoners een cursus georganiseerd om te leren koken op een inductiekookplaat. De communicatie tussen ons team en de bewoners verloopt bijzonder prettig. Bovendien staat tijdens het hele bouwtraject én daarna onze bewonersconsulente de huurders met raad en daad terzijde.
Bewonerservaring
In Drachten nadert de transformatie van de flat aan de Lange West naar nul-op-de-meter zijn voltooiing. De steigers die tien weken lang rondom het gebouw hebben gestaan, zijn verdwenen. De periode tot aan de bouwvak wordt gebruikt om de puntjes op de i te zetten. Voor de bewoners komt daarmee een einde aan een hoop reuring in en om hun huis. Sommigen hebben de rust opgezocht, door bij familie te gaan logeren. Zo niet mevrouw Feenstra (bijna 77), die naar eigen zeggen ‘geen moeite had met de werkzaamheden’ en ‘héél tevreden’ is met hoe alles is verlopen.
Vroeg op
‘Ik ben geen dag weggeweest. De mensen kregen elke morgen een kopje koffie bij mij. Dat was wel een vroeg bakje, want ze begonnen om zeven uur. Ze moesten ook al vroeg van huis, dan is zo’n kop koffie wel lekker.’ Mevrouw Feenstra heeft geen moeite met vroeg opstaan, haar wekker loopt elke dag om halfzes af.
Probeerproject
Ze noemt deze pilot ‘een probeerproject’. Hiermee bedoelt ze dat dit de eerste portiekflat in Friesland is die is getransformeerd tot 12 nul-op-de-meter woningen. ‘Dit was wel de ideale flat om het uit te proberen, omdat hij wat apart staat van de andere flats in de buurt.’ Ze doelt op de vorige fase van dit project, waarbij in 114 flats groot onderhoud werd gepleegd in combinatie met isolerende maatregelen.
Even wennen
De zestig jaar oude flat aan de Lange West is omgetoverd naar een strak en modern ogend gebouw, met vier horizontale banen zonnepanelen in een antracietkleurige gevel. De panelen op het dak zijn vanaf de straat niet zichtbaar. Ook binnen is er veel gebeurd. Mevrouw Feenstra somt op: ‘Ramen, vensterbanken, radiatoren, het gas eruit.’ Nu gebruikte ze al niet zoveel gas: ‘Ik spring altijd gelijk onder een koude douche. Warm douchen doe ik wel als ik ga zwemmen. Je moet ook een beetje nadenken hoe je energie kunt besparen!’ Ze is heel blij met haar mooie nieuwe Bruynzeel-keuken, met inductiekookplaat. De bewoners hebben een workshop gekregen voor het koken met inductiekookplaat. Toch ligt bij mevrouw Feenstra voor de zekerheid de gebruiksaanwijzing op het aanrecht ernaast. ‘Ik moet natuurlijk wel even wennen aan een andere manier van koken.’
‘Serre’
Over haar balkon, dat voor een betere isolatie is dichtgezet met triple glas in kunststof kozijnen, zegt ze: ‘Het is nu eigenlijk een soort serre. Ik vind het heel leuk geworden!’ Ze laat zien hoe de ramen wijd open kunnen. Nog een voordeel: ze kan nu ook van haar ‘serre’ genieten als het geen zomer meer is. ‘En ik kan de spullen nu gewoon laten staan, ik hoef ze na de zomer niet meer op te ruimen.’